مردم دیگر توان ندارند مسوولین چه میگویند؟
روزنو :نزدیک ۱۷ ماه از استقرار دولت مسعود پزشکیان میگذرد و قیمت دلار به مرز ۱۴۵ هزار تومان رسیده است.
نزدیک ۱۷ ماه از استقرار دولت مسعود پزشکیان میگذرد و قیمت دلار به مرز ۱۴۵ هزار تومان رسیده است. در آستانه انتخابات ۱۴۰۳، قیمت اسکناس دلار در محدود ۶۰ هزار تومان بود. با انتشار خبر پیروزی پزشکیان قیمت دلار عقبنشینی کرد و وارد کانال ۵۸ هزار و ۷۰۰ تومان شد.
به گزارش روز نو مرور دادههای موجود نشان میدهد، یکسال بعد از روی کار آمدن پزشکیان، دلار ۵۳درصد و سکه نزدیک به صددرصد رشد کرد. روز گذشته نرخ سکه از مرز ۱۶۰ میلیون تومان گذشت و دلار در محدوده ۱۴۱ هزار تومان ماند. به دنبال رشد قیمت دلار بازار تهران از روز شنبه پرتنش شده است. روز شنبه فعالان بازار علاءالدین و چارسو، مغازهها را بستند و به خیابانهای اطراف آمدند. روز گذشته این اعتراضات ادامه یافت. طبق گزارش «اعتماد» روز گذشته صبح فعالان بازار در حسنآباد مغازهها را بسته بودند و در خیابانهای اطراف حرکت میکردند و شعار میدادند. دو کیلومتر آن طرفتر از حسنآباد همزمان فعالان بازار موبایل «چارسو» مغازههایشان را بسته بودند
در واقع از چارسو تا چهارراه استانبول کسبه در خیابانها بودند. در سوی دیگر در سبزهمیدان فعالان بازار طلا نیز مغازههای خود را بسته بودند. طبق دادههای «اعتماد» عصر روز گذشته کسبه روی پل کالج در حال حرکت بودند و برخی شعار میدادند.
همزمان با این اتفاقات خبرهایی از بازار مبل دلاوران به گوش رسید که فعالان این صنف نیز بازار را بستند. همزمان با این اعتراضات روز گذشته بازار سرمایه با صف فروش بزرگی روبهرو شد؛ صفی که باعث شد بورس بریزد. در هفتههای اخیر به دنبال رشد قیمت دلار بخشی از سرمایهها وارد بورس شد و بازار سرمایه را سبز کرد، اما پس از اعتراض بازاریان به رشد قیمت دلار و عدم ادامه فعالیتشان، بورس نیز ریخت و شاخص کل بورس با ریزش بیش از ۳۶ هزار واحدی به کار خود پایان داد. همزمان با این اعتراضات روز شنبه جلسه طولانی بین رییس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد برگزار شد. جلساتی که همچنان ادامه دارد، اما خروجی این جلسات هیچ اثری بر کاهش اعتراضات مردم نداشت.
چرا کسبه اعتراض کردند؟
وحید شقاقیشهری، اقتصاددان در گفتوگو با «اعتماد» دلایل اعتراضات کسبه بازار تهران را تشریح کرد. او با اشاره به نوسانات شدید و لحظهای نرخ ارز تاکید کرد که بیثباتی قیمت دلار عملا بازار را از کار انداخته و بخش عمدهای از اصناف و فعالان اقتصادی را با زیان مواجه کرده است. به گفته او، در شرایطی که قیمت ارز به صورت لحظهای تغییر میکند، فروش کالا برای بسیاری از کسبه نهتنها سودآور نیست، بلکه به ضرر مستقیم تبدیل شده است.
شقاقیشهری با بیان مثالی توضیح داد: کاسبی که کالایی را مثلا ۹ میلیون تومان خریده و با ۱۰درصد سود حدود ۱۰ میلیون تومان میفروشد، اگر فردای همان روز بخواهد همان کالا را دوباره تهیه کند، باید ۱۱ یا حتی ۱۲ میلیون تومان بپردازد. در واقع فروش کالا باعث کاهش سرمایه او میشود و نه افزایش آن. این اقتصاددان تصریح کرد که در چنین فضایی، بسیاری از فروشندگان ترجیح میدهند مغازههای خود را تعطیل یا از عرضه کالا خودداری کنند؛ بهویژه در مورد کالاهایی که تاریخ مصرف ندارند.
او افزود: به همین دلیل، اعتراض اصلی بازار نه به بالا یا پایین بودن قیمت دلار، بلکه به نبود ثبات ارزی است. فعالان اقتصادی میگویند: ایرادی ندارد دلار هر عددی باشد، اما روی یک نرخ بماند تا امکان برنامهریزی و جلوگیری از زیان وجود داشته باشد. شقاقیشهری با رد این تصور که فقط فروشندگان متضرر میشوند، گفت: تقریبا همه اقشار جامعه از این وضعیت آسیب میبینند؛ مردم به خاطر کاهش قدرت خرید و اصناف به دلیل زیان در فروش.
با این حال، او تاکید کرد که بخشی از واردکنندگان از شرایط فعلی منتفع شدهاند؛ واردکنندگانی که ارز ارزانتری از تالارهای رسمی دریافت کردهاند، اکنون کالاهای خود را با نرخ ارز بسیار بالاتر عرضه میکنند و در هر واردات، سود قابل توجهی میبرند. به گفته او، همین مساله باعث شده بخش واردکننده اتاق بازرگانی سکوت اختیار کند، درحالی که تولیدکنندگان که عضو همین اتاق هستند، از نوسانات ارزی بیشترین آسیب را میبینند. شقاقیشهری با تاکید بر اینکه شوکهای ارزی با دستور و تصمیمات کوتاهمدت حل نمیشوند، گفت: حتی اگر بانک مرکزی با مداخله سنگین از ذخایر ارزی، نوسانات را موقتا مهار کند، این کار درمان نیست و فقط تب را پایین میآورد.
شقاقیشهری با تشریح ابعاد ناترازی ارزی کشور به آمار صادرات و نیاز واقعی اقتصاد ایران به منابع ارزی اشاره کرد و گفت: براساس اطلاعات موجود، در هشت ماهه گذشته حدود ۲۷ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی از کشور انجام شده، اما نزدیک به ۹ میلیارد دلار از ارز حاصل از این صادرات هنوز به چرخه رسمی اقتصاد بازنگشته و وارد بازار ارز کشور نشده است.
او تاکید کرد که این مساله تنها به صادرات غیرنفتی محدود نمیشود و افزود: در بخش صادرات نفتی نیز شرایط مشابهی وجود دارد و بخشی از ارز حاصل از فروش نفت، به دلایل مختلف، بهطور کامل دراختیار اقتصاد کشور قرار نگرفته است. این اقتصاددان با بیان اینکه اقتصاد ایران نیاز ارزی بالایی دارد، تصریح کرد: حداقل نیاز سالانه کشور برای واردات رسمی کالاهای اساسی، مواد اولیه، تجهیزات و نیازهای تولیدی، بین ۶۰ تا ۷۰ میلیارد دلار برآورد میشود. این رقم، حداقل نیاز ارزی برای چرخیدن اقتصاد در شرایط فعلی است.
شقاقیشهری ادامه داد: علاوه بر واردات رسمی، سالانه حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار نیز به صورت قاچاق کالا و همچنین خروج سرمایه از کشور اتفاق میافتد که عملا فشار مضاعفی بر منابع ارزی وارد میکند. او با جمعبندی این ارقام گفت: وقتی نیاز وارداتی رسمی، قاچاق و خروج سرمایه را کنار هم قرار میدهیم، اقتصاد ایران سالانه به حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰ میلیارد دلار منابع ارزی نیاز دارد.
این در حالی است که بخشی از ارز حاصل از صادرات نفتی و غیرنفتی به کشور بازنمیگردد و همین شکاف بین نیاز ارزی و منابع در دسترس، ناترازی شدید ارزی را رقم میزند؛ ناترازیای که مستقیما خود را در افزایش نرخ ارز و فشار بر بازار دلار نشان میدهد. شقاقیشهری تاکید کرد که حل بحران ارزی نیازمند اصلاحات عمیق و ساختاری است و گفت: مسائل ارزی در کوتاهمدت با دستور حل نمیشود. تیم اقتصادی دولت باید برنامهای روشن برای اصلاح بخش واقعی اقتصاد و نظام تجاری کشور داشته باشد.
او با انتقاد از سیاستهای اقتصادی چهار دهه گذشته گفت: اقتصاد مبتنی بر دستور، رانت، فضای غیررقابتی و شبهدولتی باعث شده تولید صرفه اقتصادی نداشته باشد و واردات همواره سودآورتر باشد. در گذشته این ضعفها با درآمدهای نفتی پوشش داده میشد، اما امروز که درآمد نفت کاهش یافته، این ناترازیها خودشان را به صورت جهشهای ارزی نشان میدهند.
در پایان، این اقتصاددان تاکید کرد که درمان نوسانات ارزی تنها زمانی ممکن است که ریشههای ساختاری بحران شناسایی و حکمرانی اقتصادی کشور اصلاح شود؛ در غیر این صورت، جهشهای ارزی در آینده نیز تکرار خواهند شد.
اعتراض موبایلیها!
اعتراضها از حدود ساعت ۱۱ و ۳۰ دقیقه صبح دوشنبه آغاز شد و تا ساعات بعد ادامه داشت. در این مدت، در امتداد خیابان جمهوری، بخشی از مغازهداران با پایین کشیدن کرکرهها، فعالیت خود را متوقف کردند. در مقابل ساختمان علاءالدین شماره ۲، واقع در نبش خیابان شیخ هادی، جمعی از کسبه با بستن واحدهای صنفی خود مقابل پاساژ حضور پیدا کرده بودند. هر چند برخی مغازههای داخل پاساژ که عمدتا در حوزه تعمیرات موبایل فعالیت دارند، همزمان باز بود و به کار خود ادامه میدادند.
به علت این تجمعهای پراکنده ترافیک نسبتا سنگینی در محدوده چهارراه حافظ و مسیرهای منتهی به آن شکل گرفت. بررسیهای میدانی نشان میدهد این اعتراضات بیشتر در مقابل مجتمع تجاری چارسو و پاساژ علاءالدین بود. کسبه حاضر در تجمع دلیل اصلی اعتراضات را نوسانات شدید بازار ارز عنوان کردند؛ نوساناتی که به گفته آنها، عملا امکان معامله، قیمتگذاری و حتی تامین کالا را از فعالان این صنف سلب کرده است. به اعتقاد این افراد، بیثباتی نرخ ارز موجب شده فروشندگان در شرایطی قرار بگیرند که نه توان خرید دارند و نه امکان فروش با قیمت مشخص.
این موضوع را برخی فعالان بازار ابزار و یراق نیز در گفتوگو با «اعتماد» تایید کردند. آنها به «اعتماد» گفتند: وقتی قیمت دلار لحظه به لحظه افزایش پیدا میکند ما مجبوریم کالایی که عرضه میکنیم را فردا گرانتر بخریم. در واقع یا ما باید با قیمت دلار قیمت را افزایش دهیم یا فقط گران بخریم و ضرر کنیم. بنابراین هر فروشی به معنی زیان است. شاید در ظاهر بستن مغازهها به سود ما باشد، اما اینطور نیست ما باید به کارگرانمان حقوق بدهیم. ما چک دست همکارانمان داریم که به خاطر آنها مجبوریم به خرید و فروش ادامه بدهیم. عملا در شرایط بسیار نامساعد و نگرانکننده قرار گرفتهایم.
ریزش بیش از ۳۶ هزار واحدی بورس
به دنبال گسترش اعتراضات بازاریان نسبت به وضعیت ارز در کشور، روز گذشته در بازار سرمایه، فشار فروش در نمادهای شاخصساز آغاز شد. در نهایت نیز شاخص کل بورس با ریزش بیش از ۳۶ هزار واحدی به کار خود پایان داد. روز گذشته شاخص کل بورس با کاهش ۰.۸۹ درصدی، با افت ۳۶ هزار و ۹۹۷ واحدی در ارتفاع ۴ میلیون و ۱۲۳ هزار واحد قرار گرفت. شاخص کل هموزن نیز همسو با شاخص کل، با افت ۱.۲۶ درصدی مواجه شد که نشاندهنده فشار فروش گستردهتر در نمادهای کوچک و متوسط بازار است.
در معاملات دیروز، نمادهای «فملی» و «شپدیس» بیشترین اثر مثبت را بر شاخص کل داشتند، اما در مقابل، نمادهای بزرگ و شاخصسازی همچون «فارس»، «وبملت»، «وغدیر»، «شستا» و «وپاسار» با بیشترین تاثیر منفی، مانع از بازگشت شاخص به محدوده سبز شدند. در میان نمادهای پرتراکنش، «ذوب» (ذوبآهن اصفهان) با رشد قیمتی مورد توجه معاملهگران بود، در حالی که نمادهایی نظیر «وبملت» و «خودرو» روزی منفی را پشت سر گذاشتند.
قیمت طلا و سکه
براساس اعلام اتحادیه طلا و جواهر تهران، در معاملات روز گذشته تمامی قیمتها با کاهش همراه شدند و بازار در یک روند نزولی یکپارچه قرار گرفت. اونس جهانی طلا با افت محسوس به ۴۴۵۷ دلار رسید که این کاهش، فشار نزولی را به بازار داخلی نیز منتقل کرد. در بازار تهران، مظنه طلا کاهش قابل توجهی یافت. این در سطح ۶۴ میلیون و ۴۷۰ هزار تومان معامله شد. همچنین طلای ۱۸ عیار با افت قیمت به ۱۴ میلیون و ۸۸۳ هزار تومان رسید و طلای ۲۴ عیار نیز کاهش یافت و در محدوده ۱۹ میلیون و ۸۴۲ هزار تومان قرار گرفت.
در بازار سکه نیز روند کاهشی کاملا مشهود بود؛ سکه طرح جدید با افت قیمت به ۱۵۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسید و سکه طرح قدیم نیز تا ۱۵۰ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان عقبنشینی کرد. نیمسکه با کاهش به ۸۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسید و ربعسکه نیز افت قیمت را تجربه کرد و در سطح ۵۰ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان معامله شد. همچنین سکه گرمی با کاهش، به ۲۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسید.
